Tips bij het kopen van een monitor

Het beeldscherm van de meeste laptops is klein (15 inch) als je langdurig aan het werk wilt en met meerdere programma’s tegelijk. Een grotere of extra monitor is dan een oplossing. Waar moet je op letten bij de aanschaf en wat zijn handige extra’s?

Wat heb ik nog in huis?

Misschien staat er thuis nog een bruikbaar los scherm van een bureaucomputer. Met de laptop op de goede hoogte naast het extra scherm kun je een volwaardige werkplek creëren: een los toetsenbord en een muis maken het geheel compleet. Of het scherm nog bruikbaar is, hangt af van de aansluitingen.

Welk formaat scherm?

Toch een nieuw scherm kopen? Dan is het belangrijk te weten welke maat je moet hebben. Bij een monitor wordt deze aangegeven met de diagonale lengte van het scherm, uitgedrukt in inch (1 inch = 2,54 centimeter).
Ook de beeldverhouding speelt een rol bij je keuze; dat is de verhouding tussen de breedte en hoogte van het scherm. Een breedbeeldscherm heeft meestal de verhouding 16:9; een traditioneler scherm 4:3.
Voorbeeld
We vergelijken het met een pagina in het bekende A4-formaat (= 29,7 cm hoog x 21 cm breed). In het onderstaande voorbeeld zie je 2 witte pagina's van A4-formaat naast elkaar. Samen hebben deze 2 A4-pagina's een beelddiagonaal van ruim 20 inch (51 cm).
De hoogte van een staand A4'tje is ongeveer gelijk aan de hoogte van een 24'' (inch) beeldscherm met een beeldverhouding van 16:9. Zie het donkerste vlak in de afbeelding. De breedte van zo'n scherm is ongeveer 2,5 A4'tjes naast elkaar.

Formaten en prijzen

• Het populaire 24-inch scherm is goed geschikt voor internetten, tekstverwerken en foto’s bekijken. Prima geschikt om vensters naast elkaar te openen, bijvoorbeeld een tekstverwerker en een webpagina. Heeft vaak een beeldverhouding van 16:9. Te koop vanaf ongeveer €110 en kost gemiddeld €180.
• Wil je het scherm ook voor het afspelen van films of als tv gebruiken, overweeg dan een grotere maat, bijvoorbeeld 27 of 28 inch. Heeft meestal ook een beeldverhouding van 16:9. Een scherm van 27 inch kost al gauw €170, gemiddeld €290. 
• Bij nog grotere beelddiagonalen kun je kiezen voor de verhouding 21:9, zo'n verhouding is ultra wide. Voor de liefhebbers zijn online ook ultra wide-films te vinden. Reken voor zo’n scherm op zeker €250.
• Je kunt ook nog kiezen voor een gebogen (curved) scherm. Het is een kwestie van smaak of zo’n kromming iets toevoegt. Wij vinden het de extra kosten niet waard. Het goedkoopste scherm (24 inch) kost al €200.

Andere zaken om op te letten

Wie alleen mailt, surft en tekstverwerkt heeft het makkelijk: de beeldkwaliteit van monitoren is voor dat soort activiteiten prima. Stel je hogere eisen, let dan op de specificaties. De belangrijkste:
Schermcoating
Een spiegelend scherm is vervelend, zeker in een zonnige ruimte. De meeste schermen die verkocht worden zijn mat.
Schermtype en -techniek
Vind je de kleurweergave en een grote kijkhoek belangrijk? Kies dan een IPS-, PLS- of  A-scherm. Er zijn ook snelle TN-schermen voor gamers. Die hebben een kortere ‘responstijd’, maar minder goede kleuren en een kleinere kijkhoek.
Resolutie/scherpte
Het gangbaarst is een resolutie van 1920 x 1080 beeldpunten (full-hd): op schermen tot en met 24 inch worden foto’s en video’s mooi scherp weergegeven. Vanaf 24 inch kun je ook kiezen voor 2560 x1440 (WQHD) en zelfs 3840 x 2160 (ultra-hd/4K). Maar zulke resoluties zijn pas interessant als je een heel groot scherm op je bureau wilt zetten.
Verversingsfrequentie
Voor normaal gebruik hoef je niet te letten op de verversingsfrequentie (= het aantal keer per seconde dat het scherm opnieuw opgebouwd wordt). Een monitor met een verversingsfrequentie van 120 of 144 Hz is alleen interessant voor gamers, die daar graag €400 voor uitgeven. Samen met een snelle videokaart in de computer moet zo’n scherm schokkerige beelden voorkomen.
Let op! Helaas kun je niet volledig afgaan op de specificaties die fabrikanten bij hun monitoren vermelden: ze zijn onderling niet te vergelijken. Zo worden de waarden voor helderheid en contrast op verschillende manieren berekend en klopt de verticale verversingsfrequentie vaak niet helemaal.

Let op de aansluitingen

Kijk welke uitgang(en) je op de computer of laptop hebt:

• HDMI-aansluiting: hiermee zit je zeker goed, want die zit ook op de meeste monitoren. 
• DisplayPort-aansluiting: zit op Apple Macbooks (Mini Displayport) en sommige andere apparaten. 
• DVI- of VGA-aansluiting: komen voor op oudere computers of laptops.

Voor al deze aansluitingen zijn tal van monitoren verkrijgbaar. Zorg ervoor dat de monitor die je aanschaft werkt met jouw beschikbare aansluitingen.
Usb-c
Op nieuwe laptops, tablets en laptops komen we steeds vaker de veelbelovende usb 3.1-aansluiting met Type-C-stekker (usb-c) tegen: met usb-c kun je via 1 snoertje beeld, geluid en data uitwisselen én tegelijkertijd opladen. Helaas zijn er nog nauwelijks monitoren voor te krijgen, maar in de toekomst kan het mes in de snoerenspagetti rondom de monitor.

Zijn extra’s interessant?

Usb-aansluitingen op de monitor komen van pas als:

• je het scherm met een laptop gebruikt en je het scherm regelmatig loskoppelt;
• je computer te weinig usb-aansluitingen heeft;
• de poorten aan de achterkant van de computer zitten.

Je kunt je toetsenbord en/of muis dan ook aansluiten op de monitor. Ongeveer de helft van de monitoren heeft 1 of meer usb-aansluitingen.
Geïntegreerde speakers: zijn van matige kwaliteit, dus bieden niet echt een meerwaarde.
Hoofdtelefoonaansluiting: hiermee sluit je een koptelefoon of losse speakers aan.
Digitale tv-tuner: sommige schermen hebben een ingebouwde tuner, daarmee kun je de monitor ook als televisie gebruiken. Andere alternatieven voor de tv zijn misschien interessanter, zoals een monitor met speakers en een Google Chromecast in de hdmi-poort. De monitor wordt zo een soort online-tv zonder dat er een computer aan te pas komt.
Aanraakscherm: aanraakgevoelige monitoren (touch screens) zijn niet populair, maar ze zijn er wel: vanaf ongeveer €250.

In hoogte verstelbaar

Een ergonomische werkplek is belangrijk. Om prettig en in een goede zithouding te kunnen werken, is het fijn als de bovenkant van het scherm op ooghoogte zit. Een in hoogte instelbaar scherm is mooier dan een scherm op een losse verhoger. Maar let op: niet alle instelbare schermen kunnen hoog genoeg. Het is lastig om vooraf uit te vinden hoe hoog het scherm kan, maar met behulp van de handleiding is het meestal wel te achterhalen. Andere handige verstelmogelijkheden zijn:

• Kantelen: om de beste kijkhoek te kiezen, zijn alle monitoren een beetje naar voren en naar achteren te kantelen, maar hoe ver en hoe makkelijk verschilt.
• Draaien (1): wie veel met tekstdocumenten werkt, kan baat hebben bij een scherm dat een kwartslag gedraaid kan worden van liggend naar staand (portretstand).
• Draaien (2): sommige schermen kunnen ook naar links en rechts gedraaid worden. Dan kun je anderen tijdelijk makkelijk mee laten kijken op je scherm.

Let op: niet alle monitoren staan stabiel op hun voet. Als iemand tegen je bureau stoot, is het vervelend als het scherm meteen staat te wiebelen. Probeer dit uit.

Refurhised: een optie?

Bekijk ook eens voordelige refurbished (=schoongemaakt en gerenoveerde) schermen die bijvoorbeeld in de zakelijke markt zijn gebruikt. Google vooraf op het typenummer om te zien hoe oud zo’n monitor is en hoe duur hij destijds was.