4 AMD Ryzen processors getest

Het is alweer meer dan een jaar terug dat AMD de cpu-markt flink opschudde met hun Ryzen-architectuur. Na een dergelijke revolutie is het tijd voor verbeteringen en optimalisaties en dat is precies wat de onlangs gelanceerde tweede generatie Ryzen-processors brengen. Wij testten de vier jongste modellen uit de stal van AMD: de zes-core Ryzen 5 2600 en 2600X, en de acht core Ryzen 7 2700 en 2700X.
Voor wie niet weet wat AMD Ryzen precies is, beginnen we met een korte samenvatting. AMD speelde al geruime tijd geen rol van betekenis meer in de markt voor desktop-processors. Intel had een gigantische voorsprong wat snelheid en efficiëntie betreft, meer vanwege geklungel bij AMD dan vanwege echte innovatie bij Intel. De producten van Intel evolueerden elk jaar een beetje, een revolutie hadden we in geen tijden gezien.
Een jaar geleden kwam daar plotseling verandering in. Ogenschijnlijk uit het niets kwam AMD met hun Ryzen-architectuur, waarmee ze spontaan weer zij aan zij stonden met hun grote concurrent. Geen kleinigheid, gezien de technische kunsten die nodig zijn om een dergelijke technologie te ontwikkelen. Hoewel AMD technisch gezien Intel niet echt uit het veld sloeg, brak het de markt wel open door simpelweg veel meer cores voor minder geld aan te bieden, inclusief acht-core-processors voor consumenten. Lang verhaal kort: AMD deed spontaan weer echt mee.

Optimaliseren

Een jaar later is het tijd voor AMD om deze Ryzen-architectuur van een update te voorzien. Het resultaat is de Ryzen 2000-serie. De grootste verandering is een verkleining van het productieprocedé van 14 nm naar 12 nm. Hierdoor is de nieuwe generatie iets efficiënter en haalt die iets hogere kloksnelheden. Verder heeft AMD vooral één en ander geoptimaliseerd, bijvoorbeeld aan de cache en de automatische boost-functionaliteit. Positief uiteraard, maar geen aardverschuiving.
Er verandert dan ook niet veel aan de positie van deze nieuwe Ryzen 5 en Ryzen 7, direct tegenover de Intel Core i5 en Intel Core i7. De Ryzen 7 biedt meer cores dan zijn Intel-tegenhanger, de Ryzen 5 voegt multi-threading toe aan de zes cores die zijn concurrent tegenwoordig ook heeft. Dergelijke forse aantallen cores geven al aan dat AMD deze processors richt op fanatieke computergebruikers zoals gamers of creatieve (semi-) professionals. De Ryzen-instapmodellen van vorig jaar, de Ryzen 3 1200 en 1300X, krijgen vooralsnog geen direct opvolgers. Die worden spiritueel opgevolgd door de Ryzen 3 2200G en Ryzen 5 2400G apu’s: cpu’s met pittige geïntegreerde graphics.

Reputatie opbouwen

De modellen waar we ons vandaag op richten, hebben net als vorig jaar geen geïntegreerde graphics, waardoor een losse grafische kaart nodig is om het systeem te laten functioneren. Geen drama, want zowel gamers als creatieve (semi-) professionals zullen zo’n kaart ook echt nodig hebben, maar gebruiksdoeleinden die louter van de processorkracht gebruik willen maken worden hiermee wel in een hoekje geschoven.
AMD lijkt zich er echter van bewust dat elk nadeel gecompenseerd dient te worden op hun missie om een echte deuk in de reputatie van Intel te slaan. Enthousiastelingen mogen dan wel onder de indruk zijn van Ryzen, maar AMD moet opboksen tegen de jarenlang opgebouwde reputatie van Intel als de absolute standaard in computers. Om meer waarde te bieden heeft AMD gekozen om alle tweede-generatie Ryzen-processors van koelers te voorzien, waar Intel de topmodellen zonder koeler levert. Wat die topmodellen betreft zet AMD nog een extra stap ten opzichte van de concurrent door die modellen verder aan te kleden met rgb-verlichting in de koeler.
Over de prestaties van elk van de meegeleverde koelers kunnen we kort zijn: die zijn voldoende. Wil je een systeem dat ook tijdens zware taken onhoorbaar stil blijft, dan loont het om te investeren in een extra koeloplossing.

Overklokken voor iedereen

Als je wilt gaan overklokken is het raadzaam om ook te investeren in een losse koeler. Deze AMD-processors hebben echter als fijne plus dat ze te overklokken zijn wanneer je ze met de B350- of de aanstaande B450-moederborden wilt combineren. Bij Intel zit je dan vast aan de hoogst gepositioneerde borden en processors. Dankzij de tamelijk eenvoudige AMD-software is overklokken kinderlijk eenvoudig en toegankelijk voor een groter publiek. Of je er praktisch heel veel mee wint valt te betwijfelen, want de Ryzen 5 2600X en Ryzen 7 2700X boosten zichzelf al stevig. Bovendien kan de normaal zeer zuinige Ryzen 7 2700 weliswaar overgeklokt worden tot het niveau van de duurdere 2700X, maar dan schiet het verbruik dat van zijn grotere broer voorbij.
Een ogenschijnlijk sympathieke keuze van AMD is de doorgaande ondersteuning van het AM4-socket dat ze met de eerste Ryzen-generatie introduceerden. Intel heeft een minder goede reputatie op dit gebied. AMD brengt samen met deze tweede generatie weliswaar de nieuwe X470 chipset uit, maar de nieuwe processors moeten ook op de X370- en B350-borden van vorig jaar functioneren. Ook hier vragen we ons af of het praktische voordeel wel zo groot is. Combinatie van een ouder bord met een nieuwe processor vereist namelijk een recent bios. Blind adviseren om de (veelal voordelige) oudere moederborden aan te schaffen kunnen we daarom niet: je moet stappen zetten om een bord met ouder bios werkend te krijgen.

Prestaties

Op het gebied van performance maakt AMD zoals verwacht een sprongetje voorwaarts. Zo is de nieuwe Ryzen 7 2700 grofweg even snel als de Ryzen 7 1700X, maar vooral een flink stuk efficiënter en daarmee de betere keuze, hoewel de eerste generatie Ryzen-processors voor dumpprijzen ook best interessant kunnen zijn. Het is de Ryzen 7 2700X die laat zien wat er daadwerkelijk inzit, met een flinke toename van de prestaties over de hele linie. Wel moeten we opmerken dat de veel hogere turbo-snelheden ook het stroomverbruik opdrijven. Voor Ryzen 5 zien we eveneens een bescheiden toename van de prestaties bij gelijk stroomverbruik.
Omdat de prestaties niet dramatisch anders zijn, blijft AMD hameren op dezelfde sterke punten: het voordeel van heel veel cores, wat in zware creatieve taken zoals renderen of video editing echt verschil maakt. Maar ook Intel heeft zijn Core i7-modellen inmiddels echter van zes cores voorzien; het verschil in de zwaardere taken is niet meer zo groot als vorig jaar. De toevoeging van multi-threading in de Ryzen 5 boven de Intel Core i5 zorgt echter voor een pittig gat in de benchmarks, waardoor mensen met beperkt budget die bijvoorbeeld met Adobe Premiere aan de slag willen er goed aan doen om de Intel Core i5 links te laten liggen. Desondanks behoudt de Ryzen 7 zijn voorsprong in de multi-threaded-applicaties, want de benchmarkscores die we zien zijn vooralsnog duidelijk beter dan die van de Intel Core i7-8700K.

Gamers opgelet

Zelfs met de hogere kloksnelheden blijft gaming het punt waarop AMD nog wat te verbeteren heeft. Op 1440p- en 4K-resolutie blijven de verschillen zeer beperkt, maar op 1080p- en full-hd-resolutie zetten videokaarten ondersteund door een vergelijkbare Intel-processor een paar procent hogere scores neer. Doe je naast het gamen het nodige creatieve werk, dan zijn dergelijke percentages niet schrikbarend. Koop je echter een processor puur om te gamen, dan heeft Intel simpelweg de sterkste kaarten in handen. AMD is voor gamers vooral interessant wanneer je ook de nodige creatieve taken met je systeem gaat doen.

Sneller werkgeheugen helpt... een beetje.

Het is geen geheim dat de snelheid van het werkgeheugen slechts beperkte impact heeft op de totale prestaties van een computer. Door de bank genomen is de impact van sneller geheugen bij AMD iets groter dan bij Intel, maar uit onze benchmarks bleek dat het verschil tussen een instapgeheugenkit (2133MHz ddr4) en een prijzige 3400MHz-kit grofweg 3% bedroeg in de creatieve prestaties van een Ryzen 7 2700X. In de praktijk betaal je ten opzichte van een instapgeheugenkit vaak weinig tot niets meer voor een 2933MHz- of 3200MHz-geheugenkit, dus dat is een aantrekkelijke aanschaf. Stevig investeren in nog sneller geheugen is echter objectief zelden aantrekkelijk. Het loont dan weer wel om op de compatibility list (QVL) van jouw gekozen moederbord te kijken welke geheugenkits gegarandeerd werken met jouw moederbord.

En de doelgroep is…

Hoewel we structureel goede cpu-prestaties zien zijn er toch een paar pittige mitsen en maren. Wie de pc alleen voor gaming inzet, kijkt beter naar Intel. Consumenten die de kracht van een videokaart niet nodig hebben, vallen eveneens buiten de Ryzen-boot. Daarbij is het prestatieverschil tussen een Ryzen 7 2700X en een Core i7 8700K ook in multi-threaded-applicaties niet zo extreem groot meer dat Intel-fans direct onder de indruk zullen zijn.
De Ryzen 7 2700X lijkt het vooral te moeten hebben van gebruikers die frequent met zwaardere creatieve applicaties aan de slag gaan. Ook streamers dienen deze processor serieus te nemen, want het grote aantal cores leent zich uitstekend om gamen en het uitzenden ervan te combineren op één computer. Daarmee pakt AMD niet de massa, maar wel de groep echte powerusers.
De Ryzen 7 2700 is nauwelijks goedkoper maar wel een stuk minder snel dan de 2700X, wat hem voor de meeste gebruikers eigenlijk niet interessant maakt. Zijn zeer lage verbruik en ongeslagen efficiëntie maakt het echter wel een knappe optie voor specifieke scenario’s waar een laag verbruik cruciaal is, of wanneer veel cores vereist zijn zonder al te strikte per-core prestatie-eisen (sommige VM-scenario’s). Om hem echt interessant te maken voor een breder publiek moet de prijs naar beneden.
De Ryzen 5 2600 en 2600X ontlopen elkaar onderling heel weinig en lijken vooral bedoeld om op twee verschillende prijspunten veelzijdige alleskunners te bieden. Als processor zijn ze op dat punt een stuk krachtiger dan hun Intel-tegenhangers, dus als je voor een bescheiden bedrag een creatieve monstercomputer c.q. alleskunner wilt kopen, zijn het echt uitstekende opties.

6W6M1 0G05V M821J M822J U597G V4NC2 T3500 laptop adapter voor Dell Precision T5500
DELL 268X5 N2DN5  voor Dell Vostro V131 V131D serie  li-ion 65Wh 11.1V
HAIER A31-B34  voor haier s500 serie medion serie/Drive accu  Li-ion 2334mah 11.1V
ACDP-100D01 laptop adapter voor Sony Vaio PCGA AC19V4 ACDP-100D01
ALCATEL TLp025G2 voor ALCATEL OT- 9001A OT- 9001X OT-8050D OT-9003A OT-9003X Li-ion 2580MAH/9.8Wh 3.8V/4.35V
DELL C4K9V voor DELL XPS 12 -L221x 9Q33 13 9333 Li-ion 55WH 7.4V

De snelste ssd’s die je kunt kopen

Dat je pc niet zonder ssd kan, weet je waarschijnlijk al. De ontwikkelingen op ssd-gebied staan niet stil en hoewel iedere ssd een flink stuk sneller is dan de ouderwetse harde schijf, zijn er inmiddels ook flinke snelheidsverschillen tussen ssd’s. Samsung's SSD 970 EVO en 970 PRO behoren tot de snelste ssd’s op de markt. Wat heb je daar eigenlijk aan?
De meeste ssd’s maken net als de harde schijf gebruik van de sata-interface op hetzelfde fysieke formaat als een 2,5inch-schijf. Dat die ssd’s toch voor een flinke snelheidsverhoging zorgen komt doordat die sata-interface een stuk sneller is dan de snelheid van een harde schijf. Want waar een harde schijf een zo’n 150 MB/s haalt, verwerkt de sata-interface in de praktijk zo’n 550 MB/s. Inmiddels tikt zo’n beetje iedere sata-ssd deze snelheid aan. Maar de ontwikkeling van de ssd gaat door. Inmiddels worden er ssd’s gemaakt die vele malen sneller zijn dan de sata-interface. Zo heeft Samsungs nieuwe SD 970 PRO een leessnelheid van maar liefst 3500 MB/s terwijl de schrijfsnelheid 2700 MB/s bedraagt. Voor de nieuwste ssd’s wordt gebruik gemaakt van de pci-express-interface die ook gebruikt wordt voor razendsnelle grafische kaarten. Nu is een grote insteekkaart niet heel handig, vandaar dat voor ssd’s met m.2 een nieuw fysiek formaat bedacht is. Een m.2-slot dat gebruik maakt van pci-express heeft een theoretische snelheid van maar liefst 4 GB/s. Behalve dat er gebruik wordt gemaakt van pci-express is er in de vorm van nvme ook een nieuw aansturingsprotocol ontworpen dat speciaal voor ssd’s bedacht is. Vandaar dat de snelste m.2-ssd’s ook wel nvme-ssd’s worden genoemd.
De Samsung SSD 970 EVO is één van de snelste ssd’s die je kunt kopen.

Snelle controller en geheugen

Dankzij pci-express wordt een ssd dus niet meer begrenst door de interface. Maar dat verklaart natuurlijk maar deels waarom Samsungs SSD 970 EVO en SSD 970 PRO de snelste ssd’s van dit moment zijn. De grootse kracht van beide ssd’s is het door Samsung zelf ontwikkelde V-NAND flashgeheugen. In dat flashgeheugen zit overigens ook direct het verschil tussen de PRO en de EVO, want waar bij de PRO 2 bit per geheugencel wordt opgeslagen slaat de EVO 3 bit per geheugencel op. De EVO is hierdoor iets langzamer, maar dat verschil wordt deels opgevangen door Samsungs TurboWrite-technologie waarbij een deel van het flashgeheugen wordt ingezet als razendsnelle buffer. De EVO en PRO gebruiken dezelfde Samsung Phoenix Controller. Deze controller bevat maar liefst vijf arm-processorcores. Een nikkelcoating zorgt ervoor dat de controller zijn warmte efficiënt kwijt kan waardoor de prestaties langdurig op peil blijven. In de praktijk is het snelheidsverschil tussen de SSD 970 EVO ende SSD 970 PRO dan ook beperkt, toch is de 970 PRO nog net een tikje sneller dan de al erg indrukwekkende 970 EVO.

Waarom heb jij de SSD 970 EVO nodig?

Zowel Samsungs SSD 970 EVO als de SSD 970 PRO behoren dus tot de snelste ssd’s die je momenteel kunt kopen. Leuk om te weten, maar waar heb je die snelheid nou eigenlijk voor nodig? Wij vroegen jullie wat jullie met de supersnelle Samsung SSD 970 EVO zouden doen. Gebaseerd op jullie reacties hebben we de vijf redenen op een rij gezet waarom je niet zonder de Samsung SSD 970 EVO kunt.

Sneller opstarten

Een motivatie die een groot aantal keer genoemd wordt is het snel opstarten van de pc. Er is dan ook niets zo vervelend als wachten tot je pc eindelijk is opgestart. Met Samsungs SSD 970 EVO zul je van lange opstarttijden geen last hebben, met een leessnelheid van maar liefst 3500 MB/s wordt je besturingssysteem razendsnel geladen. Hoe snel? Wanneer je computer helemaal uitstaat, zit je binnen vijftien seconden in Windows.

Snellere werkervaring

Je kunt de snelste processor kopen die er is, als je die combineert met een langzame ssd of harde schijf haal je die kracht er niet uit. Samsungs SSD 970 EVO heeft niet alleen razendsnelle lees- en schijfsnelheden, hij is ook ontworpen om tegelijkertijd vele kleine bestanden te verwerken. Precies zoals een besturingssysteem als Windows een ssd gebruikt en waardoor een pc met ssd zo snel aanvoelt.

Snellere foto- en videobewerking

In de ingezonden reacties worden ook foto- en videobewerking veelvuldig genoemd. Samsung heeft de SSD 970 EVO (en de PRO) ook daadwerkelijk ontworpen met zware grafische bewerkingen als uitgangspunt. Met de toename van 4K-videobewerking en fotocamera’s met steeds meer megapixels worden de grafische bestanden waar we meewerken steeds groter. Voor de 970 EVO met zijn leessnelheid van 3500 en schrijfsnelheid van 2500 MB/s geen enkel probleem.

Sneller gamen

Met de Samsung SSD 970 EVO weetje zeker dat je dure processor en grafische kaart niet geremd wordt door de ssd en worden al je spellen razendsnel geladen, ook tijdens het spelen. Uiteraard moet je de games dan wel op de 970 EVO installeren. Gelukkig is de SSD 970 EVO verkrijgbaar in de ruime opslagcapaciteiten van 1 en zelfs 2 TB. Ruimte genoeg voor al je games dus.

Sneller professioneel werken

We noemden al foto- en videobewerking, maar het kan altijd zwaarder. Zo werd een aantal keer het renderen van animaties genoemd. Ook andere minder alledaagse werkzaamheden als statistisch onderzoek en het werken met virtuele machines zijn goede redenen voor een snelle ssd. Professionele werkzaamheden vereisen een ssd die alle lees- en schijfopdrachten kan bijhouden, zeker als er meerdere zware applicaties naast elkaar gebruikt worden.

ASUS A41N1501 voor ASUS GL752VL GL752VW N552VX N752VW N752VX Li-ion 48Wh 15V
MICROSOFT BV-T5E voor Microsoft Lumia 950 RM-1106 RM-1104 RM-110 McLa Li-ion 3000mAh/11.6wh 3.85V
MSI BTY-L77 voor MSI GT72 2QD GT72S 6QF GT80 2QE serie Li-ion 7500mAh/83.25Wh 11.1V
A13-045N2A KP.0450H.001 laptop adapter voor Acer Aspire Switch 11 12 V,Acer Chromebook 11
ADS-40FSG-19 laptop adapter voor LG E1948S E2242C E2249 E1948 PC
EGO BA2240E voor EGO Power Plus Li-ion 224Wh/4.0Ah 56V

Nieuwste chip van Huawei heeft ingebouwde AI-processor

Huawei stelde op elektronicabeurs IFA zijn nieuwe system-on-a-chip voor: de Kirin 970. Die bevat een afzonderlijke AI-processor die bijvoorbeeld sneller beelden kan herkennen dan een klassieke CPU. In oktober komt het eerste toestel uit die deze chip zal bevatten: de Huawei Mate 10.

AI-processor

De Kirin 970 is gebakken op tien nanometer en bestaat uit een CPU en GPU met respectievelijk acht en twaalf rekenkernen. Daarnaast bevat de chip ook een processor die AI-taken voor zijn rekening moet nemen, een Neural Processing Unit (NPU). Die kan, volgens de Chinese smartphonefabrikant, sneller beelden herkennen dan een klassieke CPU, tot 2000 beelden per minuut. Tijdens zijn keynote op IFA beweert Huawei dat dat vijf keer sneller is dan de iPhone 7 Plus en 20 keer sneller dan de Samsung Galaxy S8.
Daarnaast zou de Kirin 970 voor het eerst de grens van 1 Gbps overbruggen dankzij 4,5G LTE. Deze verbinding maakt snelheden tot 1,2 Gbps mogelijk, door de combinatie van 4X4 MIMO, 256 QAM en 3CC CA.

Huawei Mate 10

“Onze smartphone is erg intelligent, maar nog niet slim genoeg”, aldus Richard Yu, ceo van Huawei. “De cloud krikt zijn IQ al heel wat op, maar ook daar schuilen een heleboel uitdagingen, meer bepaald op vlak van stabiliteit, privacy en latency. On-device AI, dankzij een NPU, lost die problemen op. Samen met de rekenkracht van de cloud vormen die twee samen het beste van twee werelden: mobile AI.”
Huawei is een van de weinige smartphonefabrikanten die zijn eigen chips produceert, samen met Samsung en Apple. Het eerste toestel die de nieuwe SoC zal bevatten is de Mate 10, die op 16 oktober in München wordt voorgesteld.