SSD: steeds sneller én kleiner

Hoewel een ssd nog altijd modern klinkt, zijn de op flash gebaseerde schijven alweer bijna tien jaar voor consumenten te koop. Sindsdien is er een hoop veranderd. Die ssd van toen is zeker niet de ssd van nu!
Jarenlang werden computers met grote sprongen sneller, nieuwe processors waren soms wel twee keer zo snel als hun voorgangers. Eén ding bleef echter een beetje achter in die snelheidsrace en dat was de opslag. Het was de tijd van de mechanische harde schijf en hoewel ook die harde schijf wel sneller werd, was dat in geen verhouding tot de andere onderdelen in een pc. Opslag werd een steeds grotere bottleneck en zorgde ervoor dat zelfs de snelste computer in de praktijk traag aanvoelden. Dat veranderde met de ssd die voor consumenten in 2009 bereikbaar werd. Waar een harde schijf gebaseerd is op een ronddraaiende magnetische schijf, bevat een ssd dankzij flashgeheugen geen mechanische onderdelen. Hierdoor is een ssd bijvoorbeeld niet gevoelig voor schokken, extra handig voor laptops die de desktop-pc ook in 2009 al verdrongen hadden.

Snelle toegangstijd

Een groot voordeel van een ssd is dat de toegangstijd van flashgeheugen veel sneller is dan de mechanische harde schijf. Wanneer je computer een bestand nodig heeft, dan moet dat bestand eerst opgezocht worden. In een harde schijf moet een mechanische lees- en schrijfkop hiervoor de juiste positie vinden en dat duurt even. In een ssd is dat niet nodig. Dat voordeel geldt vandaag de dag nog steeds. Samsungs snelste ssd, de SSD 970 Pro, heeft een toegangstijd van ongeveer 0,1 ms. Dus binnen 0,1 ms is een bestand gevonden. De snelste harde schijven zitten in optimale omstandigheden rond zo’n 6 ms. Nu klinkt het verschil tussen 0,1 en 6 ms voor een mens misschien niet als veel, maar er word natuurlijk constant veel verschillende data tegelijkertijd door je computer opgevraagd. Een ssd heeft niet alleen een veel snellere toegangstijd, deze is door het ontbreken van mechanisme onderdelen ook nog eens constant: het maakt niet uit waar data staat, alles wordt even snel gevonden.

Steeds meer voor minder

Hoewel de voordelen van een ssd zoals een snelle toegangstijd en schokbestendigheid in 2009 zeker duidelijk waren, was de consument nog wel voorzichtig. De ssd’s van toen hadden namelijk een erg belangrijk nadeel en dat was de hoge prijs gekoppeld aan een lage capaciteit. Zo kostte een ssd met een opslagcapaciteit van 80 GB in 2009 zo’n 210 euro. Voor datzelfde geld heb je tegenwoordig al een sata-ssd met 1 TB opslagcapaciteit in huis terwijl je ook Samsungs razendsnelle SSD 970 EVO m.2 nvme-ssd met een opslagcapaciteit van 500 GB voor veel minder in huis hebt. Ssd’s waren in 2009 dan ook zeker niet bedoeld voor al je opslag, je kon er net je besturingssysteem op kwijt.

Van kinderziektes naar volwassenheid

In 2009 hadden ssd’s nog wel een belangrijk nadeel: de schrijfsnelheden van ssd’s werden na verloop van tijd steeds trager. Dit kwam doordat bestanden nadat je ze verwijdert niet echt verwijdert werden. Voor een harde schijf is dit geen probleem, maar een ssd moet zogenoemde blokken eerst leegmaken voordat er data geschreven kan worden. Gelukkig werd daar als snel iets voor bedacht in de vorm van het TRIM-commando dat direct doorgeeft welke data daadwerkelijk verwijderd kan worden. Windows 7 dat eind 2009 uitkwam, ondersteunt TRIM terwijl de eerste ssd’s met TRIM in 2010 op de markt kwamen. TRIM bleef echter nog een aantal jaar een dingetje, je moest goed opletten of alles werkte. Inmiddels ondersteunen alle ssd’s en moderne besturingssystemen TRIM waardoor ssd’s altijd optimaal blijven presteren.

Steeds sneller

De sata-ssd’s van toen waren zeker niet de ssd’s van nu. Zo waren de lees- en schrijfsnelheden een stuk lager. Een van de best presterende ssd’s uit die tijd haalde bijvoorbeeld een leessnelheid van 250 MB/s terwijl de schrijfsnelheid op 80 MB/s bleef steken. In de loop der jaren werden die snelheden steeds hoger, tegenwoordig kunnen vrijwel alle sata-ssd’s de sata-interface met snelheden van zo’n 550 MB/s verzadigen. De sata-interface is vooralsnog uitontwikkeld, maar dat heeft de ontwikkeling van ssd’s niet gestopt. De moderne ssd maakt gebruik van het razendsnelle pci-express dat bijvoorbeeld ook gebruikt wordt voor grafische kaarten. Omdat forse insteekkaarten niet zo handig zijn, wordt er gebruik gemaakt van de m.2-aansluiting. De Samsung SSD 970 Pro lijkt hierdoor in niets meer op de sata-ssd’s die jarenlang te koop waren. Zeker als je weet dat er lees- en schrijfsnelheden van 3.500 en 2.700 MB/s per seconden worden gehaald. Meer dan tien keer zoveel als de topmodellen uit 2009!

Sterker dan ooit

Ssd’s voor consumenten zijn bijna tien jaar in ontwikkeling en sindsdien is er een hoop veranderd: ssd’s zijn sneller, beter, goedkoper en bieden veel meer opslagcapaciteit. Het topmodel ssd in 2009 was een 2,5inch-exeplaar voorzien van de sata 3 Gbit/s-interface met een maximale leessnelheid van zo’n 250 MB/s. Een groot verschil met de beste ssd’s van nu zoals Samsungs SSD 970 PRO. Niet alleen zijn de snelheden een factor tien sneller, voor hetzelfde geld krijg je ook nog eens vele malen meer opslagcapaciteit. En waar in 2009 nog getwijfeld werd of je een dure ssd echt nodig had, kunnen we bijna tien jaar later zeggen dat je simpelweg niet meer zonder ssd kan.

GETAC BP-LC2600/33-0101SI  voor Getac V100 V200 B300 X500 Getac S400 6-Cell Weight Saver  Li-ion 7800mah 11.1V
LENOVO NC140BW1-2S1P  voor Lenovo IdeaPad 100S 0813002 80R9 Li-ion 4200mAh (31.92Wh) 7.6V
ADP-180MB K laptop adapter voor Acer Predator 17 G9-791 G9-791G,ADP-180MB K
HSTNN-LA09 PA-1151-03HH 585010-001 laptop adapter voor HP 19.5V 7.89A 7.9A 150W PA-1151-03HS-ROHS Series
TOSHIBA PA5267U-1BRS voor Toshiba Portege X20W X20W-D-10R serie Li-ion 44Wh/3760mAh 11.4V
LENOVO NC140BW1-2S1P  voor Lenovo IdeaPad 100S 0813002 80R9 Li-ion 4200mAh (31.92Wh) 7.6V